Cabaretière Janneke Jager

Of ze nou liedjes zingt op een zakelijk congres, een cabaretvoorstelling geeft in Theater aan de Werf of een huwelijk voltrekt bij Fort aan de Klop; voor elk optreden lakt cabaretière Janneke Jager (43) haar nagels. Het aantal keren dat ze dat het afgelopen jaar heeft gedaan, is op een hand te tellen. ‘Mijn nagels hebben rust. Dat lijkt me wel een mooie kop voor boven het artikel.’ Haar Groningse zelfspot leidt af van de misère. Janneke, die kantoor houdt aan de Oudenoord, gaat er geen doekjes om winden: ze zit best wel in een behoorlijke dip. Somberheid, depressies, angsten. Nou weet ze zelf ook wel dat ze niet de meest luchtige persoon op aarde is; dit heeft ze nog niet eerder meegemaakt. Altijd had ze een vechtlust om er iets van te maken, nu doet ze moeite het cynisme te verdrijven. ‘Ik kom hier wel uit hoor, al dan niet als alcoholist.’
 
Bunk Hotel
Vorig jaar stond haar elastiek nog strak gespannen. Het einde van de crisis leek al snel in zicht. Nadat alle voorstellingen tot de zomer vervielen, regelde Janneke op eigen houtje try-outs. In Bunk Hotel in Utrecht en in een schuur en een loods in Groningen. Leuk en leerzaam. ‘Hoe moet je optreden op een plek waar niets is? Dan neem je alles mee en doe je zelf de kaartverkoop. Ik kreeg een déjà vu van tien jaar geleden, toen ik begon in kleine zaaltjes. Dat was ook pionieren.’ De hoop en vooruitzichten gaven een boost. Nog even, dan mogen we weer, dacht ze in de zomer. Totdat de maatregelen weer strenger werden en haar onzekerheid groter. De rek is eruit. ‘Ik kan heel goed mogelijkheden creëren voor mezelf, maar ik kan nu niets creëren qua mogelijkheden, dus dan houdt het echt wel op. Dan ga ik nadenken: zou ik dan maar weer in loondienst? Bij de Albert Heijn gaan werken? Een honden-uitlaatservice beginnen? Dat dit al in mij opkomt, zegt genoeg, want dat zou hetzelfde zijn als mijn ziel aan de duivel verkopen.’
 
Afgelikte boterham
Om die laatste opmerking te kunnen begrijpen, moeten we terug naar het verleden. In Noord-Groningen heeft een jonge Janneke al de behoefte om liedjes te zingen, verhalen te vertellen en op het podium te staan. In haar hart wil ze daar haar beroep van maken, maar haar moeder zegt dat ze kunst beter als hobby kan houden. Geen geld mee te verdienen. Janneke studeert Engels, werkt als communicatiemedewerker en staat in haar vrije tijd wel eens op het podium. Onderhuids broeit er iets, waar ze pas door toedoen van haar oma bij kan. ‘Elke zondag vertelde oma mij hetzelfde verhaal: zij was haar hele leven bij mijn opa gebleven, omdat haar moeder had gezegd dat ze niet met te veel jongens moest lopen. Dan was ze immers net een afgelikte boterham. Van het ongelukkige huwelijk met mijn opa had ze haar hele leven spijt. Na haar overlijden schreef ik haar verhaal op en dacht: dit gaat ook over mij! Waarom kies ík niet voluit voor wat ik echt wil?’ Haar oma’s verhaal wordt een gedicht, het gedicht wordt een liedje, het liedje wordt een voorstelling. Ze treedt ermee op in Molen de Ster en Oudaen. ‘Ik kreeg media-aandacht en voor ik het wist had ik drie keer een avond uitverkocht. Dit was wat het moest zijn.’

Huishoudnaam
Ze vertelt verhalen en gebruikt daarbij muziek en grappen. In een door mannen gedomineerde volle cabaretvijver, vecht ze een decennium lang voor haar plekje. Ze is superactief op social media, belt theaters af en denkt alleen maar in mogelijkheden. ‘Naast voorstellingen maken, moest ik ook mezelf als artiest verkopen.’ Ze wordt bekender en toert met twee muzikanten en crew door Nederland. In Utrecht baart ze opzien met haar voorstelling Femme Façade in een circustent in het Wilhelminapark en bij Fort aan de Klop. Maar ze is er nog niet helemaal. ‘Ik wil toe naar een situatie waarin optredens regelen gemakkelijker gaat. Waarbij ik een huishoudnaam ben in theaters, die automatisch geprogrammeerd wordt.’ Haar droom? ‘In Carré staan. Er is niets mooiers dan die zaal. En ik denk dat als ik dat heb gehaald, dat er geen mensen meer zijn die denken: “Janneke Jager? Nooit van gehoord.” Het gaat mij niet om het beroemd worden, maar ik zoek een bepaalde rust. Ik wil geen zorgen meer over het al dan niet vollopen van een zaal.’

Grens
Door de aanhoudende lockdown laait de onrust weer op. ‘Ik ben bang dat ik wéér opnieuw moet gaan opbouwen, omdat ik er bijna een jaar uit ben geweest.’ Wie Janneke wil zien optreden, kan een abonnement nemen op streamingdienst Theater Thuis. Een deel van haar nieuwe show Fantoomgeluk werd opgenomen in het theater. ‘Dat was best leuk, met een toffe ambiance: licht, camera en geluid.’ Via livestreams heeft ze weer wat optredens bij events op de planning, maar een podiumdier als Janneke wil meer. Ze wil het publiek zien, voelen en ruiken. Maatregelen maken moedeloos. ‘Ik wil eigenlijk helemaal geen politieke uitspraken doen, maar dit beleid is wel heel rigide. Waarom kun je als theaterbezoeker niet gewoon, net als bij de kapper, zelf beslissen of je er naartoe gaat? Ik heb het gevoel dat heel veel ondernemers tegen een ondergrens aanzitten.’ Haar theateroptredens in maart en april zullen wel weer verzet worden. ‘Tot die tijd schuur of verf ik muurtjes, neem liedjes op, werk aan een kerstvoorstelling, doe aan yoga en wandel me een ongeluk. Voor mij is er maar één manier om weer echt vooruit te komen: op de planken staan. Al speel ik voor tien man met mondkapjes op. Voor publiek spelen is wat ik altijd heb gewild en dus zo snel mogelijk weer wil doen.’
  
Meer info: Jannekejager.nl