Utrechtse podia worstelen met corona

Het is stil in Ekko op een vrijdagmiddag eind augustus. En dat is het al maanden, ook op avonden die voorheen geen stilte kenden. ‘We hebben maar weinig ruimte’, zegt directeur Marlies Timmermans. ‘Bij een concert zouden we momenteel maar zestien bezoekers mogen toelaten, dat is natuurlijk onhaalbaar.’ Ook Het Huis Utrecht, broedplek voor jonge makers van kunst, worstelt momenteel met de coronabeperkingen. Directeur Cobie de Vos: ‘Het werd in maart al snel duidelijk dat het virus geen varkentje was dat we snel even zouden wassen. We dachten al snel: hoe gaan we dit overleven?’

Financiële zorgen
Beide instellingen hadden opeens financiële zorgen. Cobie: ‘Voorheen haalden we grotendeels op eigen kracht de benodigde inkomsten op, nu zijn we onderdeel geworden van een steunprogramma. Die steun is fijn en onmisbaar, maar we werden daardoor wel afhankelijker.’ Marlies: ‘Het is in deze omstandigheden moeilijk om de creativiteit ruimte te geven. We hebben dankzij steun van de gemeente weer wat olie, maar van de geoliede machine die we waren, is nog lang geen sprake.’

De directeuren hadden altijd al goed contact, maar overleggen nu nog vaker dan voorheen. Marlies: ‘Ekko en Het Huis hebben hetzelfde DNA. We ondersteunen jonge makers en artiesten en zijn gewend na te denken over hoe we dat op de langere termijn het best kunnen blijven doen. We zouden nog meer ruimte voor talentontwikkeling willen bieden, dat is ook onze kracht, maar die langere termijn is plotseling heel onzeker geworden.’

 Marlies Timmermans, directeur Ekko

Op de trom geslagen
Samen klopten ze ook bij de gemeente aan voor de broodnodige financiële steun. Marlies: ‘We hebben veel moeten uitleggen aan Culturele Zaken. Men dacht daar dat we ook met gekelderde inkomsten wel door zouden gaan met onze activiteiten en het dus wel zouden redden. Maar dat druist in tegen ons ondernemerschap.’ Cobie: ‘We hebben nadrukkelijk op de trom geslagen. Dat was noodzakelijk, maar tegelijk voelt het ongemakkelijk omdat je denkt: de hele maatschappij is ontwricht, er zijn misschien wel mensen en organisaties die nóg harder steun nodig hebben.’

Het Huis Utrecht kon het aantal medewerkers nog op peil houden, Ekko halveerde noodgedwongen het personeelsbestand en kon vrijwilligers nog maar moeilijk aan zich binden. Marlies: ‘Dat is lastig, maar je moet de veranderingen aanvaarden. Ik merkte dat ook het leiding geven verandert. Iedereen kijkt naar je, je moet vaker op je intuïtie durven vertrouwen omdat het soms nodig is in korte tijd belangrijke beslissingen te nemen.’

Cobie de Vos, directeur Het Huis Utrecht

Heftige periode
Komend culturele seizoen ziet er voor beide instellingen totaal anders uit dan gebruikelijk. Marlies: ‘We doen hier alleen nog aan talentontwikkeling en educatie. We hebben een aantal shows verplaatst, onder meer naar TivoliVredenburg en het Stadsklooster in Lombok. Ook voor de jonge talenten waar we veel mee werken is dit een heftige periode.’

‘Het Huis werkt komend seizoen samen met de theateropleiding van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, we bieden een plek voor studenten die binnen de muren van de HKU geen ruimte hebben. En Theater Kikker verplaatst voorstellingen uit hun kleine zaal naar ons, waar we heel blij mee zijn.’ Maar de verdere toekomst is ongewis. Cobie maakt zich zorgen over de nieuwe makers. ‘Hoe kunnen zij zich ontwikkelen en groeien als makers nu er zo weinig plek is om te spelen en er geen contact is met een publiek?’

Vernieuwende rol
Ook in de popwereld vallen zware klappen door het wegvallen van concerten. Marlies: ‘Artiesten hebben meestal weinig reserves en de toekomst voor met name kleine boekingskantoren is heel onzeker. Wat gaat dat voor ons betekenen? Wij zijn gericht op vernieuwende muziek, maar ik ben bang dat we onze vernieuwende rol zullen kwijtraken wanneer die kleine, onafhankelijke boekingskantoren verdwijnen. Ze zijn heel belangrijk voor ons.’

Maar het is niet alleen kommer en kwel, de coronacrisis geeft gelegenheid tot nadenken over de eigen identiteit en het vormgeven daarvan. Marlies: ‘Je zou kunnen overwegen concerten te streamen, maar daar staan we toch niet helemaal achter. Het biedt ook geen oplossing voor de lange termijn. En een belangrijk deel van de concertbeleving is ook de interactie met je publiek en tussen publiek onderling.’
Cobie: ‘Het bieden van een leeromgeving en tegelijk voldoende inkomsten moeten binnenkrijgen is een lastige combinatie. Je wordt scherper op mogelijke alternatieven: de commercie meer omarmen of juist verwerpen. We kunnen nu meer tijd steken in het vinden van antwoorden.’ Marlies: ‘Dit is een moeilijke, maar ook buitengewoon leerzame periode.’