HKU

Sydney, Mannheim, Madrid, Padua, Brussel, Parijs, Los Angeles en Dallas - de lijst van steden waar Elisabetta Lazzaro heeft gewoond en gewerkt is indrukwekkend. Van oorsprong komt ze uit het Italiaanse Venetië, net als Utrecht beroemd om zijn grachten. ‘Toen ik voor het eerst in Utrecht kwam, aan het eind van de zomer, heeft het centrum met haar grachten veel indruk op me gemaakt, ik vind het heel pittoresk.’ Toch koos ze ervoor om in Amsterdam te gaan wonen, gewend als ze is om in grote steden te wonen. Naar haar maatstaven is zelfs Amsterdam een kleine stad. Inmiddels woont en werkt Lazzaro een jaar in Nederland en het bevalt haar goed. ‘Ik ben onder de indruk van het netwerk van creatieve professionals in Nederland; dat is heel uitgebreid en divers. Het is geweldig dat ze effectief kunnen netwerken, daar kunnen anderen wat van leren.’ Italië is ook een rijk cultuurland, maar volgens Lazzaro weten haar landgenoten dat nog niet volledig te benutten. ‘Nederland lijkt proactiever en effectiever in het koesteren, bevorderen en promoten van cultuur en de creatieve industrie.’

Netwerkevenement
HKU heeft vijf lectoraten, oftewel onderzoeksscholen die allemaal een ander aandachtsgebied hebben, zoals ‘kunst en professionalisering’ en ‘performatieve maakprocessen’. Het lectoraat van Lazzaro richt zich op de creatieve economie, en dan met name op zogeheten creatieve crossovers. Dat zijn dwarsverbanden die ontstaan tussen de creatieve sector en andere sectoren, overheden en de maatschappij. Het onderzoek richt zich vooral op de praktijk, en daarom is het voor Lazzaro ook belangrijk om in contact te komen met creatieve ondernemers, uit Utrecht en omgeving. Haar inauguratie afgelopen november, waarbij ze officieel tot lector werd benoemd, was een van de manieren om met hen in contact te komen. Naast haar openbare les was er ook een netwerkevenement gericht op creatieve professionals. Verschillende onderwerpen die ze tijdens haar lectoraat gaat onderzoeken stonden centraal tijdens dit evenement. Zoals loopbaanontwikkeling, samenwerkingen en partnerships en het ontwikkelen van een succesvol verdienmodel. ‘Creatieve ondernemers hebben niet altijd de juiste tools om een goed verdienmodel te ontwikkelen, vaak doen ze dit op een impliciete, spontane manier. We willen samen met hen speciale verdienmodellen ontwikkelen die op hun situatie gericht zijn. Want zij hebben hun eigen wensen en uitdagingen.’

Kunst beïnvloedt maatschappij
Voor creatieve ondernemers is het bijvoorbeeld een stuk lastiger om een bedrijf te beginnen dan voor bijvoorbeeld technische bedrijven. ‘Een hightech bedrijf kan makkelijker bewijzen dat ze waarde genereren, bijvoorbeeld door patenten, intellectueel eigendom of handelsmerken vast te leggen. Voor creatieve professionals heb je andere tools nodig. Maar hoe moeten ze dan hun prestaties meten, hun waarde en hun innovaties laten zien?’ Voor de creatieve industrie is de waarde die ze genereren vaak veel indirecter zichtbaar. Een schilder kan bijvoorbeeld met zijn werk nieuwe levensstijlen creëren of een dialoog tussen kunst en wetenschap op gang kan brengen. ‘Zoals Picasso met zijn kubisme en Afrikaanse kunst invloed op de wetenschap had en diversiteit bracht in de culturele sector en de samenleving. Zo heeft ook architectuur een positieve of negatieve invloed op onze levens, en kun je games niet alleen inzetten voor entertainment maar ook voor serieuze doeleinden.’

Co-creatie
Omdat het voor creatieve ondernemers moeilijker is om hun toegevoegde waarde voor het voetlicht te brengen, is netwerken met andere organisaties essentieel, meent Lazzaro. Een groot en divers netwerk helpt hen om hun betrouwbaarheid te vergroten en om financiering te krijgen. ‘Creatieve professionals zijn zich nu niet voldoende bewust van de indirecte bijdrage die ze leveren. Netwerken is fundamenteel, want door interactie met de maatschappij genereren ze ideeën. Kunstenaars vinden niet alles 100% zelf uit; ze halen hun inspiratie uit de wereld om hen heen.’ Daarom is het wat Lazzaro betreft ook goed dat steeds meer creatieve ondernemers elkaar opzoeken in open, gezamenlijke werkplekken, zoals De Klompenfabriek. ‘Het delen van een werkplek kan uit nood geboren zijn, omdat je geen eigen kantoor kunt betalen. Maar uit noodzaak ontstaan vaak de mooiste dingen, zoals nieuwe organisatiemodellen en co-creatie, waarbij creatieve mensen met anderen samen iets creëren. Zo kom je tot ideeën waar je zelf misschien niet aan gedacht had.’ De komende tijd is Lazzaro van plan om Utrechtse ondernemers vaker op te zoeken, bijvoorbeeld door praktijkgerichte onderzoeksbijeenkomsten te organiseren. ‘Ik sta te popelen om zelf de dialoog aan te gaan met ondernemers van de Klompenfabriek en uit de rest van Utrecht.’